İzmir Kemalpaşa’da Temel Conta işçileri, sendikal hakları tanınmadığı için 10 Aralık’ta greve çıktılar. Mor Dayanışma olarak grevi ilk günlerden beri takip edip grev notlarını tutuyoruz. 

Greve giden süreci, işçilerin neler yaşadıklarını, şimdiye kadarki süreci derli toplu bir söyleşi yazısında birleştirmek istedik. 

Öncelikle sizi greve götüren süreci, yaşadığınız sorunları ve hak gasplarını anlatır mısınız?

Temel Conta, 50 senelik bir aile şirketi, 3 kuşak aile, işçiler sayesinde zengin bir hayat yaşıyor. Tesla, Ford, BMW gibi dünyaca ünlü markalara conta üretiyoruz. Belli bir standartta, kalitede ürünler çıkarmamız gerekiyor, yoksa bu firmalar almaz. Ne kadar çok ve özenli çalıştığımızı anlatmak için bunları söylüyorum. 

İşveren, bizimle toplu iş sözleşmesi için masaya oturmaya yanaşmadı. Fabrikaya sendikanın girmesini istemedi, art niyetli tavrını bizlere her zaman gösterdi açıkçası. Biz de işçiler olarak yasal ve anayasal haklarımıza sahip çıkmaya çalışıyoruz, sendika hakkımız için mücadele ediyoruz. 17 kişi olarak greve çıktık, aynı şekilde de greve devam ediyoruz. Patron greve ilk çıktığımızda “20 kişiyle hangi sendika ilgilenir ki!” diyerek bizimle dalga geçmişti. Sendikamız en başından beri yanımızda, grevimize her türlü desteği sağlıyor. Aslında 80 kişilik kapasitesi varken tedbir olarak dörtte bir kapasiteyle yürüttü işleri.

Patronun zaten bizleri küçük gören sözleri, davranışlarıyla her zaman karşılaşıyorduk.  Bu konuda da bizimle dalga geçer gibi konuşması bizi şaşırtmadı.

Sendikal hakkımızın engellenmesinin yanı sıra kötü çalışma koşullarından da biraz bahsedebilirim. Sağlıksız çalışma koşulları hep büyük bir sorundu, en önemlisi havalandırma olması gerekirken maalesef havalandırma yoktu. Ve bizler, işçiler malzemelerden yayılan zehirli gazları soluyarak çalışmak zorunda bırakılıyorduk. Fabrikanın çalışma ruhsatı zaten 2024 yılında bitmişti. 

Kıdemli, işinin ustası olan işçilere asgari ücret dayatması vardı. Buradaki işi öğrenmek ve iyi yapmak için en az 3 yıllık bir çalışma gerekiyor. Yani aslında çoğumuz zaten işin ustalarıyız ama buna rağmen işe yeni başlayan işçiyle usta işçi arasında herhangi bir maaş farkı yoktu. Bu da fabrikanın emektarı olmanın işveren için hiçbir anlam ifade etmediğini gösteriyor. Yani özveriyle yıllarca çalışmanın patronlar için hiçbir değeri yok. 

Greve çıkan 17 işçinin 14’ünün kadın olmasından Temel Conta’nın kadın işçilerin yoğunlukla emek verdiği bir fabrika olduğunu anlıyoruz. Kadın işçilerin direnişteki rolü üzerine neler söylemek istersiniz?

Kadınlar asla pes etmiyor, kadınlar çok inatçı. Geri adım atmaya da hiç niyetimiz yok. Burada yemekler pişiriyoruz, oyunlar oynuyoruz, neşemizi hiç kaybetmiyoruz, inancımız tam, her daim yüksek motivasyonla buraya geliyoruz. Birbirimizin hastalığını, zorluklarını biliyoruz ve buna göre davranıyoruz.

150 günü aşkın süredir grevdesiniz. Aslında hiç de kısa sayılmayacak bir zamandan söz ediyoruz. Bu kadar zamandır her gün grev alanına gelmenin ve bir mücadele yürütmenin büyük zorlukları da vardır. Grevden eve dönüp ev işleriyle, çocuklarla da ilgilenmek, evin düzenini, rutinini sağlama görevleri de toplumsal olarak bize, kadınlara yüklenmiş durumda. Bu ikisi arasındaki dengeyi nasıl sağlıyorsunuz? Ne tür zorluklar yaşıyorsunuz?

Ş: Genellikle yorgunluk var. Ama enerjimizi kaybetmiyoruz. İkisini aynı anda yürütüyoruz. Ailem anlayışlı davranıyor. Bana kalan yardım etmek. Burada zihnen yoruluyoruz. Ailenin desteği çok önemli, destek olmasalardı çok zor olurdu. 

S: Kızım bu sene 1. sınıfa başladı. Biz burada bir mücadele yürütüyoruz ve ikiye bölünüyorum. Evde ayrı bir mücadele, burada ayrı bir mücadele. Evin temizliği, yemeği bana kalıyor. Eşim ev işlerini bölüşüyor benimle bu çok iyi. Çocuğa yansıtmak istemesem de yansıdı ve telefonla görüşmelerde özellikle. Çocuk buna alıştı. Özellikle temizlik tamamen bizde, fiziksel yorgunluk çok fazla. Bazen hiçbir şey yapmak istemiyorsun ama yapmak zorundasın. Evin devamlılığı, ailenin devamlılığı bizde.

Çocuk, annenin bir mücadele içinde olduğunu biliyor. Bir yandan iyi bir yandan kötü. Her şeyi kabul etmemeyi öğreniyor, ses çıkarması gerektiğini bilsin, güçlü bir kız olsun. Kimseye sığınmasın. Tek kurtuluşun kendi olduğunu her zaman bilsin. 

N: Kadınların çalışması ek gelir olarak görülüyor. Kadınların işi tek, ana gelir olarak görülmüyor. 

Tüm bu zorlukları hafifleten buradaki dayanışma ve mücadelenizin haklılığı elbette. Sizleri her ziyaretimizde aranızdaki dayanışmaya, dostluğa şahit olduk. Grev alanındaki dayanışmanızdan biraz bahsetmenizi isterim.

Biz burada içeride olamadığımız aile olduk. Tabii ki anlaşmazlıklar ya da farklılıklar olabilir. Önemli olan sorunları çözme isteği duymak. Patronun bahsettiği şekilde bir aile olmadık. Biz burada birbirimizi dinliyoruz ve çekinmeden birbirimiz için elimizi taşın altına koyuyoruz.

Patronun ve fabrika yönetiminin grevinize yaklaşımı nasıl? Sizinle iletişim kurmaya çalışıyorlar mı? Süreç nasıl ilerliyor ve şu anda ne durumda?

Patron bizi görmezden geliyor. Daha doğrusu belki de bu şekilde bir imaj çizmek istiyor. Biz üretimi durdurduk ve bizim sesimizi duyacak. Bizi yoklukla sınıyor ama biz zaten işçiyiz, yoksuluz, yoksulluğun ne olduğunu biliyoruz. 

Patron bizimle konuşmuyor ama İK’dan zaman zaman çadırımızın, grev alanımızın yanına gelip ne yaptığımıza bakıyorlar. Pes edip etmediğimizi kontrol ediyorlar, özellikle yağmurlu ve soğuk havalarda patron muhakkak fabrikaya uğruyor. Bence bizim grevin bitip bitmediğini kontrol ediyor. 

Bunun dışında üretim durduğu için verilen siparişler zamanında teslim edilemedi ve şu anda Tesla, Ford ve Türk Traktör fabrikaya uyarı çekti. Ayrıca patronun grev kırıcılığı da tespit edildi müfettişler tarafından. Biz iş bıraktığımızda içeri iş makineleri sokmuştu. Resmi olarak da belgelenmiş oldu bu. Yine içeride kalıp çalışmaya devam eden işçilerden biri istifa etti ve istifasında bizlerin şikayetçi olduğu şeylerden şikayetçi olarak ayrıldı. 

Yani fabrikanın durumu oldukça kötü durumda. Daha ne kadar inat edecek biz de merakla bekliyoruz.  

Temel Conta grevinin emek mücadelesi ve kadın mücadelesini birleştiren bir örnek olarak nasıl bir iz bırakmasını istersiniz?

Buradaki mücadelenin tüm işçiler, özellikle kadın işçiler için örnek bir mücadele olmasını istiyoruz. Hiçbir zaman çekinmeden ve korkmadan mücadele edilmesi gerektiğini isteriz tabii ki. Bizi öyle bir korkutmuşlar ki haksız olduklarını bile bile sustuğumuz zamanlar aklıma geliyor, ister istemez bu korku seni kontrol ediyor, korkudan ses çıkaramıyorsun. Buradaki en büyük motivasyonumuz, gücümüz birbirimize olan güvenimiz. 

Büyüklerim kendi deneyimlerinden dolayı bana insanlara güven olmaz dediler. Ama ben her zaman insanlara güvenmeyi tercih ettim. Ben değil biz kazanacağız diyorum hep. Bunun sadece Temel Conta işçileri mücadelesi değil, tüm işçilerin, işçi sınıfının bir mücadelesi olduğunu greve çıkınca çok iyi anladım. Anayasal hakkımızın elimizden alınmasına sessiz kalmamız mümkün değildi. Biz de sessiz kalmadık.